Dit artikel verscheen in FORUM+ vol. 26 nr. 3, pp. 36-44

DOI + Bronvermelding Download artikel in pdf
Artistieke bijdrage

Precipitaten*

Robbert&Frank Frank&Robbert

Geïnspireerd door de grottekeningen van Lascaux, Egyptische hiëroglyfen en protoschriften uit Mesopotamië, werkt het kunstenaarsduo Frank&Robbert Robbert&Frank aan nieuwe objecten waarin ze hun eigen leven en werk documenteren in eenvoudige symbolische lijntekeningen. Deze tekeningen zijn een manier om zichzelf, de wereld waarin ze leven en hun kunstpraktijk onder de loep te nemen. Tegelijk creëren ze een basis om ook minder grijpbare ideeën en systemen te vertalen. Zoals de Egyptenaren in hun muurschilderingen niet enkel de dagelijkse handelingen uitbeeldden, maar ook hun kosmologische systeem vertaalden in symbolische voorstellingen.

Inspired by the cave drawings of Lascaux, Egyptian hieroglyphs and proto writings from Mesopotamia, the artist duo Frank&Robbert Robbert&Frank are working on new objects in which they convert their own lives and work into simple symbolic line drawings. These drawings are a way to examine themselves, the world in which they live and their artistic practice. At the same time they are laying a foundation for translating less tangible ideas and systems. By doing so, they follow the example of the Egyptians, who, in their murals, not only depicted daily actions, but also translated their cosmological system into symbolic representations.

In 2015 onderzocht het kunstenaarsduo een nieuwe manier om hun werken te communiceren met een publiek. Ze ontwikkelden een reeks houten koffertjes. Deze koffers, op maat van de handbagage van trein en vliegtuig, herbergden ieder een uniek kunstwerk of performance. Idee van de kunstenaars was om uit de black box en white cube te breken en door middel van interactie met de buitenwereld hun kunstwerken ‘tot leven te wekken’. F&R R&F organiseerden diverse reizen met hun koffertjes, waarbij ze op eigen initiatief hun werk confronteerden met een nieuwe context en vreemd publiek. Iedere ingreep in de openbare ruimte werd gedocumenteerd.

Achteraf dient zich de vraag aan hoe om te gaan met het gedocumenteerde materiaal. Sommige performances lijken het eindresultaat al in zich te dragen, andere acties komen pas tot hun recht binnen een reeks of wanneer ze opnieuw vertaald worden in een ander medium. Want wat is hier nu precies het kunstwerk? Het object, de performance of de documentatie? Of misschien wel de interactie met de toeschouwer? Deze procesmatige manier van werken, waarbij medium en methode onderhevig zijn aan een continue flux en evolutie, roept fundamentele vragen op over de waarde en de functie van kunst(objecten). Het stelt ook de positie van Frank en Robbert – de kunstenaars zelf – op scherp.

Al deze vragen leidden tot nog meer vragen. R&F F&R hebben daarom besloten om te rade te gaan bij externen. Tijdens een door henzelf georganiseerd onderzoekstraject gaan de kunstenaars in dialoog met professionals uit het veld van de beeldende kunsten. Ze nodigen gesprekspartners uit die ze (nog) niet kennen en starten met hen een diepgaande zelfreflectie op. De gesprekken zijn altijd een-op-een en duren steevast 3 à 4 uur. Er is geen vast format en iedere conversatie is uniek. Iedere interactie brengt nieuwe inzichten met zich mee en leidt tot een volgende conversatie. Als in een soort estafetteloop geeft de huidige gesprekspartner telkens enkele tips voor een potentieel interessante volgende gesprekspartner.

Daarnaast voelen de kunstenaars de behoefte om dit proces van zelfreflectie niet enkel talig te voeren, maar ook beeldend – om als het ware via hun werk, over hun werk na te denken. Geïnspireerd door de grottekeningen van Lascaux, Egyptische hiëroglyfen en protoschriften uit Mesopotamië werken Frank&Robbert Robbert&Frank aan nieuwe objecten, waarin ze hun eigen leven en werk documenteren in eenvoudige symbolische lijntekeningen. Deze tekeningen zijn een manier om zichzelf, de wereld waarin ze leven en hun kunstpraktijk onder de loep te nemen. Dit onderzoek gebeurt zowel digitaal als analoog: tekeningen op computer en papier. Door het weergeven van hun dagelijkse acties creëren ze een basis om ook minder grijpbare ideeën en systemen te vertalen. Zoals de Egyptenaren in hun muurschilderingen niet enkel de dagelijkse handelingen uitbeeldden maar ook hun kosmologische systeem in symbolische voorstellingen vertaalden, zo proberen F&R R&F op kleine schaal dezelfde oefening uit te voeren via hun werk.

Via een vicieuze cirkel van openbreken, vertalen, confronteren en terugtrekken stuwen R&F F&R hun werk telkens weer verder richting... wie zal het zeggen? Het lijkt dat een oosters cliché hierbij soelaas biedt: de weg is de bestemming (Confucius).

Precipitaat is de scheikundige naam voor bezinksel of neerslag van een chemische reactie of oplossing. Volgens het Etymologisch woordenboek:

PRECIPITAAT [bezinksel] {1724} < LATIJN praecipitatum, verl. deelw. van praecipitare [(doen) zinken] (vgl. PRECIPITEREN). P.A.F. van Veen en N. van der Sijs (1997), Etymologisch woordenboek: de herkomst van onze woorden, 2e druk, Van Dale Lexicografie, Utrecht/Antwerpen.

‘Ritual: Minor Destruction of Suffering’ (2019) – digitale tekening – var. afm. F en R R en F werken aan een collectie tekeningen waar ze de focus leggen op het afbeelden van hun eigen dagelijkse handelingen. Ze stellen daarbij de positie en representatie van zichzelf als kunstenaar aan de orde en verweven dit met hun eigen unieke set aan regels, symbolen en beeldtaal. Daarnaast voegen ze enkele speciale dieren toe. R en F F en R hebben ieder een alter-ego: Robbert een rendierhoofd, Frank een runderhoofd. Deze wezens kunnen handelingen uitvoeren die de kunstenaars zelf niet kunnen/mogen.
.

‘Ritual Fire’ (2019) – amulet – 6,5 x 3,5 x 1,1 cm. R en F F en R werken aan een universum met een eigen logica en beeldtaal. Ze omarmen specifieke figuren en creëren unieke symbolen. Hier hebben de kunstenaars een detail van een van hun tekeningen omgevormd tot amulet (opl. 65 stuks).
.
‘Claytablet: Self portrait with campfire’ (2019) – sculptuur – 17,0 x 22,8 x 1,1 cm
De collectie tekeningen die R en F F en R digitaal ontwerpen, wordt omgezet in een serie kleitabletten, geïnspireerd op antieke tabletten (Soemerisch, Egyptisch, proto-Chinees, etc.). Hier beelden F en R R en F zichzelf af als lege spirituele wezens terwijl ze samen een vuurritueel uitvoeren. Deze eerste tablet is gemaakt als editie voor De Vrienden v/h S.M.A.K., sept. 2019. Foto: Dirk Pauwels.
.
‘Ritual: Minor Destruction of Suffering’ (2016-2018) – performance – in loop
F&R bedachten een participatief ritueel waarbij mensen hun zorgen van zich kunnen afzetten door middel van een stuk houtskool, een gele postkaart. Alle gele kaarten worden samen versnipperd en geofferd in een ritueel. Hier een detailopname van het versnipperen en verbranden tijdens een performance in het S.M.A.K., nov. 2018.
.
‘Alter Ego suitcase (Reindeer- & Oxhead) – Hong Kong – Po Toi Island’ (2018) – 4 kleuren zeefdruk – 115,0 cm x 78,0 cm x 3,0 cm (incl. lijst). R en F F en R ontwikkelen draagbare houten koffertjes op maat van de handbagage in vliegtuigen. Hiermee performen ze op eigen initiatief in de openbare ruimte. Vervolgens proberen ze deze acties opnieuw te materialiseren door middel van zeefdrukken. Deze techniek laat foutjes/toevalligheden toe. Hier zien we een draagbare shrine, een ritueel koffertje waarbij F en R R en F hun alter ego’s als een soort mobiele godheden kunnen meenemen én aanwenden waar nodig.
.

‘Robbert en Frank 3D-prints in de openbare ruimte’ (2018) – foto – var. afm. R en F F en R gebruiken sinds jaar en dag hun eigen afbeelding in hun kunstpraktijk. Hier zien we de kunstenaars in het klein afgebeeld mét ieder een klein (houten) koffertje. Het zijn 3D-prints in de kleuren van hun meest recente theaterstuk Don’t We Deserve Grand Human Projects That Give Us Meaning?. De kleine 3D-prints worden door F en R zelf gebruikt als ‘wachters’ bij hun kleine shrines of bij hun mobiele houten kofferinstallaties. Hier zien we een foto van de figuurtjes op de Chinese muur nabij een van de noordelijke wachttorens van Hebei.
.

+++

Robbert&Frank Frank&Robbert

is een artistiek duo, werkzaam in de beeldende kunsten, performance en theater. Hun oeuvre wordt beïnvloed door humor, wetenschap, symbolen en rituelen. Vanaf het prille begin van hun artistieke samenwerking gebruiken de kunstenaars hun eigen afbeelding in hun werk. Daarnaast hebben ze ook ieder een alter ego. Frank is een rund(erhoofd) en Robbert een rendier(hoofd).

www.frankenrobbert.com